Tập huấn nâng cao tính tiếp cận của cổng thông tin điện tử và cổng dịch vụ công trực tuyến - Hướng tới xã hội số bao trùm, không rào cản

Trong hai ngày 31/7 và 01/8/2025, tại tỉnh Ninh Bình, Hội Người mù Việt Nam phối hợp cùng Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), Bộ Khoa học và Công nghệ (Trung tâm Công nghệ thông tin) và Hội Người mù tỉnh Ninh Bình tổ chức lớp tập huấn với chủ đề “Nâng cao tính tiếp cận của các cổng thông tin điện tử và cổng dịch vụ công trực tuyến”.

Đây là một trong những hoạt động trọng tâm thuộc khuôn khổ dự án “Tăng cường tiếp cận thông tin số cho người khuyết tật tại Việt Nam” do Đại sứ quán Na Uy tài trợ, nhằm thúc đẩy quyền tiếp cận thông tin bình đẳng và xây dựng xã hội số toàn diện, bao trùm  cho tất cả mọi người, đặc biệt là người khuyết tật.

Phát biểu khai mạc lớp tập huấn, bà Đinh Việt Anh – Phó Chủ tịch Hội Người mù Việt Nam – khẳng định: “Tiếp cận thông tin, tri thức là quyền của con người, là điều kiện tiên quyết để mọi người có thể tham gia bình đẳng vào mọi mặt của đời sống xã hội.

Việc người khuyết tật có thể truy cập được các cổng thông tin điện tử và cổng dịch vụ công trực tuyến không chỉ là vấn đề kỹ thuật, mà còn là biểu hiện cụ thể của quyền công dân, của sự tham gia bình đẳng vào đời sống chính trị, kinh tế, xã hội.

Đây cũng là bước đi thiết yếu trong tiến trình xây dựng xã hội số toàn diện, bao trùm cho tất cả mọi người.

Nâng cao khả năng tiếp cận của các cổng thông tin điện tử, cổng dịch vụ công trực tuyến cũng chính là hành động thiết thực góp phần thực hiện Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về Đột phá phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, các chương trình hành động của Chính phủ, các Ban, Bộ ngành, Uỷ ban TWMTTQVN thực hiện Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị.”.

Với xu hướng chuyển đổi số hiện nay, việc bảo đảm điều kiện tiếp cận thông tin trên môi trường số cho tất cả mọi người, trong đó có người khuyết tật (NKT) là vô cùng quan trọng.

Để đạt mục tiêu này, trên thế giới đã có các bộ hướng dẫn tiêu chuẩn tiếp cận đối với các trang web, ứng dụng trên thiết bị di động, phổ biến là WCAG (Web content accessibility Guidelines).

Tại Việt Nam, Bộ Thông tin và Truyền thông đã ban hành Thông tư số 26/TT-BTTT năm 2020 yêu cầu các cơ quan nhà nước, các đơn vị sự nghiệp sử dụng nguồn ngân sách nhà nước khi xây dựng các website thì phải đáp ứng tiêu chuẩn WCAG phiên bản 1.0, khuyến khích đối với phiên bản 2.0 và 2.1.

Tuy nhiên, Thông tư này chưa được phổ biến rộng rãi trong khi hiện nay phiên bản mới nhất của WCAG đã là 2.2.

Vì vậy, NKT vẫn còn gặp nhiều khó khăn khi tiếp cận thông tin trên các nền tảng số nói chung, các cổng thông tin điện tử, cổng dịch vụ công trực tuyến nói riêng.

Năm 2024, với sự tài trợ của Đại sứ quán Na Uy, Hội Người mù Việt Nam đã phối hợp với Chương trình Phát triển Liên hợp quốc (UNDP), triển khai thực hiện dự án Tăng cường tiếp cận thông tin số cho người khuyết tật tại Việt Nam”.

Dự án tiến hành đánh giá tính tiếp cận của 20 cổng thông tin điện tử của Quốc hội, Chính phủ và 18 Bộ. Việc đánh giá được thực hiện trước khi các cơ quan tiến hành sắp xếp, tinh gọn bộ máy. Đến nay đã có sự thay đổi trong cấu trúc cổng thông tin của các đơn vị, tuy nhiên, mức độ tiếp cận thì hầu hết không thay đổi.

Tiếp nối việc đánh giá tính tiếp cận, tổng hợp báo cáo và khuyến nghị,  lớp tập huấn là bước đi quan trọng tiếp theo nhằm góp phần xây dựng môi trường số bao trùm, không rào cản cho tất cả mọi người, trong đó có người khuyết tật.

Lớp tập huấn có sự tham gia của hơn 20 đại biểu là cán bộ kỹ thuật, chuyên viên phụ trách công nghệ thông tin, chuyển đổi số đến từ các Bộ, cơ quan trung ương, địa phương.

Giảng viên lớp tập huấn là các chuyên gia đến từ Bộ Khoa học và Công nghệ (Trung tâm Công nghệ thông tin), Microsoft và Hội Người mù Việt Nam.

Nội dung tập huấn tập trung vào các chủ đề thiết thực như: các tiêu chuẩn quốc tế về truy cập số WCAG 2.1 và 2.2, kỹ năng đánh giá tính tiếp cận với các công cụ tự động và trình đọc màn hình, cũng như phân tích các lỗi phổ biến và hướng dẫn khắc phục.

Đáng chú ý, bài trình bày của TS.Cù Kim Long – Phó Giám đốc Trung tâm Công nghệ thông tin (Bộ KH&CN) – với nội dung: Định hướng chuyển đổi số quốc gia và chính sách “không để ai bị bỏ lại phía sau”, đã làm rõ thêm bức tranh tổng thể về chuyển đổi số toàn diện tại Việt Nam với ba trụ cột: Chính phủ số, Kinh tế số và Xã hội số.

Trong đó, bảo đảm tính bao trùm và khả năng tiếp cận của mọi công dân – đặc biệt là nhóm yếu thế – là nhiệm vụ chiến lược.

Ông Long nhấn mạnh: “Nếu một ngày, cổng thông tin điện tử và cổng dịch vụ công trực tuyến có thể đón tiếp tất cả mọi người – từ người dân nông thôn đến người khuyết tật – thì đó mới là ngày mà công nghệ thực sự mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc nhất.” Tại lớp tập huấn, các học viên đã thảo luận những thuận lợi, khó khăn và đề xuất các giải pháp khắc phục.

Bên cạnh đó, Ban tổ chức đã cùng các đại biểu thống nhất xây dựng lộ trình hành động sau tập huấn.

Dự án sẽ tiến hành phối hợp hỗ trợ sửa 2 cổng thông tin điện tử nhằm cải thiện tính tiếp cận, thúc đẩy cập nhật tiêu chuẩn tiếp cận phù hợp với xu hướng quốc tế hiện nay, tiến tới đề nghị Bộ Khoa học và Công nghệ ban hành Thông tư thay thế Thông tư số 26/TT-BTTTT năm 2020; tích hợp tiêu chuẩn tiếp cận vào bộ chỉ số xếp hạng chuyển đổi số.; đào tạo nhân lực chuyên sâu về tiếp cận, tăng cường truyền thông và phối hợp giữa các cơ quan nhà nước với tổ chức người khuyết tật, tổ chức quốc tế và doanh nghiệp công nghệ nhằm thúc đẩy thiết kế bao trùm trên môi trường số.Lớp tập huấn là một hoạt động ý nghĩa góp phần xây dựng xã hội số không rào cản, thực hiện mục tiêu “Không để ai bị bỏ lại phía sau” trong tiến trình chuyển đổi số và đi lên của đất nước.

Hà Anh